نسبت تعلیم و تربیت رسمی با دوستی و صلح از منظر ایوان ایلیچ

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

مدیر گروه علوم تربیتی، دانشگاه المصطفی، کابل، افغانستان

10.22034/ts3.2023.100230.1017

چکیده

چکیده
در این پژوهش، تعلیم و تربیت رسمی و کارکردهای آن، با محور قرارگرفتن کارکرد بنیادین دوستی و صلح‌، به‌عنوان یک مسألۀ تربیتی از منظر ایوان ایلیچ مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این مربی-فیلسوف از آن جهت انتخاب شده است که انتقادات جدی و محکمی علیه نهاد تعلیم و تربیت رسمی دارد.
روش تحلیل در پژوهش، اسنادی است. منبع اصلی تحلیل نیز آثار این مربی-فیلسوف است که به زبان فارسی ترجمه شده است. در عین حال از اسناد و متون معتبر دیگر نیز برای توسعه و تعمیق تحلیل استفاده شده است.
نتیجه‌ی به‌دست آمده از این تحلیل نشان می‌دهد که ایوان ایلیچ، تعلیم و تربیت رسمی را که از طریق مکتب (مدرسه) اجرا می‌شود، دارای کارکردهای منفی مختلفی می‌داند که در نهایت نه‌تنها تحقق دوستی و صلح را ممکن نمی‌سازد که به نفی دوستی و صلح از جامعه منجر می‌شود. از نظر ایلیچ، مکتب و تعلیم و تربیت رسمی با کارکردهایی چون: «غیبت یگانگی و حضور پررنگ بیگانگی»، «نیاز‌سازی و صنعت‌زدگی (مصرف‌گرایی)»، «بازتولید و توسعۀ بی‌عدالتی» و «ایجاد و توسعه نگاه کمی» انسان و جامعۀ مورد هدف خود را به این وضعیت می‌رسانند.

کلیدواژه‌ها